Làm thế nào để sử dụng phương thức thanh toán nhờ thu cho giao dịch của bạn?

Phương thức thanh toán nhờ thu là một trong những cách thức phổ biến sử dụng trong các giao dịch thương mại quốc tế hiện nay.

Bài viết này sẽ thảo luận chi tiết về khái niệm, ưu điểm, cách thực hiện phương thức nhờ thu này.

Phương thức thanh toán nhờ thu là gì?

Nhờ thu là phương thức thanh toán quốc tế theo đó người xuất khẩu sau khi gửi hàng sẽ ủy thác cho ngân hàng xuất trình bộ chứng từ cho người nhập khẩu để được thanh toán, hoặc được chấp nhận thanh toán.

Nói cách khác, theo phương thức này, người xuất khẩu (người bán) sẽ xuất hàng và nhờ ngân hàng thu tiền từ người mua hàng (người nhập khẩu). Có 2 hình thức nhờ thu phổ biến:

Thanh toán để nhận chứng từ (DP - Documents against Payment)
Chấp nhận thanh toán để nhận chứng từ (DA - Documents against Acceptance).

Trong nhiều trường hợp, người nhập khẩu sẽ chỉ nhận được bộ chứng từ lấy hàng sau khi đã hoàn thành nghĩa vụ thanh toán theo thỏa thuận. Tùy điều khoản cụ thể, nghĩa vụ này có thể là: thanh toán số tiền hàng ngay (DP), hoặc chấp nhận thanh toán qua hối phiếu trả chậm (DA).

Phương thức này thường được dẫn chiếu tới quy định trong “Uniform Rules for Collection - URC” (tạm dịch là: Quy tắc thống nhất về nhờ thu) do Phòng thương mại quốc tế - ICC ban hành năm 1956 sửa đổi năm 1995. Tìm hiểu chi tiết URC bản tiếng Anh tại đây.

Những lợi ích của phương thức thanh toán nhờ thu là gì?

Giảm rủi ro cho bên bán hàng: Phương thức này đảm bảo cho bên bán hàng rằng bên mua chỉ nhận được chứng từ hàng hóa khi họ thanh toán hoặc (nếu hợp đồng quy định) chấp nhận thanh toán (ký chấp nhận hối phiếu).
Tiết kiệm thời gian và chi phí cho bên mua hàng: bên mua hàng sẽ không cần phải thanh toán trước, và chỉ thanh toán khi thấy và kiểm tra bộ chứng từ hợp lệ. Điều này giúp tiết kiệm thời gian và chi phí cho bên mua hàng.
Nâng cao độ tin cậy của bên mua và bán hàng: Phương thức thanh toán nhờ thu cho phép bên mua và bán hàng xây dựng mối quan hệ kinh doanh lâu dài, tăng độ tin cậy và uy tín của hai bên.
Tạo dịch vụ cho ngân hàng: khi bên bán ủy quyền cho ngân hàng xuất trình bộ chứng từ và thu tiền từ người mua.

Những rủi ro trong phương thức thanh toán nhờ thu

Mặc dù phương thức thanh toán nhờ thu có nhiều lợi ích nhưng cũng có một số rủi ro cần lưu ý, nhất là về phía người bán.

Rủi ro bị từ chối nhận hàng và không thanh toán

Trong những trường hợp xấu, người mua bị mất khả năng thanh toán (chẳng hạn bị phá sản), người mua không thể nhận hàng, và do đó không thanh toán. Người bán không thu được tiền, và phải trả thêm chi phí và thời gian để thu xếp cho lô hàng quay trở lại nơi xuất khẩu, hoặc xuất đi nước thứ 3.

Trường hợp khác, khi thị trường xấu đi, ảnh hưởng đến khả năng tiêu thụ tại nước nhập khẩu. Người mua vì thế có khả năng “chây ì” và không chịu hoặc trì hoãn nhận hàng (mặc dù ngân hàng giữ chứng từ). Trong những trường hợp như vậy, người bán chịu rủi ro rất lớn trong việc thu hồi tiền hàng.

Rủi ro thanh toán chậm

Với hình thức nhờ thu D/A (Chấp nhận thanh toán để nhận chứng từ), người mua chỉ cần chấp nhận thanh toán là đã có thể lấy chứng từ và lấy hàng. Nhưng sau đó, vẫn có khả năng người mua trì hoãn thực hiện nghĩa vụ thanh toán.

Trong trường hợp đó, mặc dù người bán có thể sử dụng đến điều khoản khởi kiện tại tòa án hoặc trung tâm trọng tài quốc tế để bảo vệ quyền lợi của mình, nhưng đó vẫn là rủi ro quá lớn trong giao dịch xuất nhập khẩu.

Tất nhiên khi bên bán chịu rủi ro hơn, thì bên mua được hưởng lợi thế hơn. Vì vậy, người xuất khẩu Việt Nam nên cân nhắc thận trọng, và chỉ dùng phương thức này nếu đã hợp tác lâu dài và người mua thực sự có uy tín trong việc thanh toán.

Để hài hòa lợi ích, các bên hoàn toàn có thể đàm phán lựa chọn phương thức an toàn hơn, chẳng hạn như thanh toán L/C.

Thủ tục thanh toán nhờ thu như thế nào?

Dưới đây là quy trình thanh toán nhờ thu thường được sử dụng trong các giao dịch thương mại:

Người mua và người bán ký hợp đồng mua bán trong đó có thỏa thuận sử dụng phương thức thanh toán nhờ thu.
Người bán chuyển hàng theo thỏa thuận, sau đó gửi hóa đơn thương mại tới ngân hàng của mình. Ngân hàng này sẽ thông qua 1 ngân hàng đại lý ở nước nhập khẩu, để thông báo cho người mua về việc thanh toán tiền hàng.
Người mua làm thủ tục thanh toán cho ngân hàng khi nhận được thông báo (nếu là hình thức “nhờ thu trơn” - Clean Collection), hoặc thêm thao tác kiểm tra bộ chứng từ kèm theo nếu thấy đầy đủ hợp lệ mới thanh toán (hình thức “nhờ thu kèm chứng từ” dạng D/A hoặc D/P).
Ngân hàng của người bán nhận được tiền từ người mua và chuyển lại tiền cho người bán.

Quy trình nhờ thu như trên đảm bảo được sự an toàn và tin cậy nhất định trong việc thanh toán giữa các bên.

Qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về phương thức thanh toán nhờ thu, lợi ích cũng như các rủi ro kèm theo. Hy vọng bạn tìm được những thông tin bổ ích cho công việc liên quan đến thanh toán quốc tế.